De omstandigheden in stallen kunnen heel verschillend zijn, afhankelijk van bijvoorbeeld stalklimaat en of je met een minishovel over de roosters kunt rijden. Voor elke omstandigheid is er wel passend beddingsmateriaal. Dat zegt Berg adviseur Richard Pater in een gesprek met Melkvee.nl. „Een goed ligbed is niet alleen belangrijk voor de melkproductie, het is ook minder belastend voor de klauwen.”
Bekijk het artikel op Melkvee.nl
Het hebben van een goed ligbed voor koeien is daarom belangrijk, maar niet alle melkveehouders zijn daar nog goed van doordrongen, merkt Pater als hij bij melkveehouders over de vloer komt. Onlangs was hij nog bij een melkveehouder die een stal had met diepstrooiselboxen en ligmatten. „De koeien gaven er de voorkeur aan om op de matten te gaan liggen, terwijl een diepstrooiselbox doorgaans meer comfort zou moeten bieden. Toen we gingen kijken, bleek dat er te weinig vulling was in de diepstrooiselboxen. De koeien lagen op een te harde ondergrond.”
Diepstrooiselboxen met speltdoppen
Maar hoe maak je een goed ligbed in een diepstrooiselbox? Dat begint volgens Pater – het bedrijf waar hij voor werkt kan tot zestig verschillende mengsels voor ligboxen in melkveestallen leveren – met een zwaar product met een dikte van 10 tot 15 centimeter, dat de koe stabiliteit biedt tijdens het liggen en grip tijdens het gaan liggen en opstaan.
Hij adviseert om daarvoor een mengsel van stro, kalk en water te gebruiken in een verhouding van één deel gehakseld stro en vijf delen kalk en water. Daarbovenop kan een laag met bijvoorbeeld haver-, speltdoppen of zonnebloemschilpellets komen voor extra absorptie van vocht. „Deze worden aangevoerd als pellets, maar vallen uit elkaar op het moment dat een koe erop gaat liggen. Een goed ligbed zorgt voor zo weinig mogelijk drukpunten bij de koe. De koe ligt daarbij comfortabel.”
Gescheiden mest
De afgelopen jaren raakte het gebruik van de dikke fractie van drijfmest in zwang als ligboxbedekking. Volgens Pater moeten melkveehouders die gescheiden mest als boxvulling gebruiken, rekening houden met het drogestofgehalte van het product. „Gescheiden mest heeft een drogestofpercentage van 30 procent. Dat is te nat voor een goed ligbed. Het gaat misschien nog wel goed in het eerste of tweede jaar dat je het gebruikt, maar daarna zorgt het bij warm en vochtig weer vaak voor extra bacteriegroei. Dat kan tot meer mastitisgevallen leiden en een hoger celgetal. Je kunt dit verbeteren door er een stro-kalkmengsel doorheen te mengen. Het voordeel hiervan is dat het stro in de put komt. Daarmee verhoog je ook het organischestofgehalte van de mest.”
Voor een goed ligbed op een rubber matras is een strooisellaag nodig van minimaal 5 centimeter. Traditioneel wordt hiervoor vaak zaagsel gebruikt. Het nadeel hiervan is dat het ongemerkt veel kiemen kan bevatten. En volgens Pater verarmt zaagsel ook de mest. Op koematrassen is gemalen stro een product dat een droge en schone ondergrond biedt, vertelt hij.
„Je kunt er eventueel kleimineralen aan toevoegen. Deze hebben een vochtabsorptievermogen tot 250 procent en bovendien een pH van 9,5. De boxvulling is dan minder belastend voor de spenen. Bovendien voeg je daarmee selenium en sillicium, nuttige sporenelementen, toe aan de mest wanneer het in de mestput komt.” Ook zorgen de kleimineralen voor binding van een deel van de stikstof in de mest.
‘Houd ook maatvoering boxen in de gaten’
Pater adviseert om ook de maatvoering van de boxen goed in de gaten te houden. „Als koeien voor langere tijd half in de boxen gaan staan, of zichtbaar moeite hebben met gaan liggen of opstaan, is het goed om te kijken of de boxen nog wel goed passen bij de koeien. Je wilt dat koeien zoveel mogelijk en makkelijk gaan liggen. Een diepe box is belangrijker dan een brede box. Als een koe gaat staan, beweegt ze naar voren. Er moet dan wel voldoende ruimte zijn voor haar kop. Een lengte van net iets meer dan 3 meter moet toereikend zijn. Een gebogen schoftboom helpt koeien ook om makkelijker op te staan. Een box moet ook niet breder zijn dan 1,15 meter, anders kan een koe er scheef in gaan liggen met het risico dat meer mest in de boxen komt. Droge koeien hebben iets meer ruimte nodig; 1,2 meter is voldoende.”
Door: Stefan Buning - Melkvee.nl
